Η Βελούδινη Πλέξη της Κατερίνας Σχινά

Αγαπώ τις εκπλήξεις, τους τίτλους που με παραξενεύουν και με υποχρεώνουν να αναρωτηθώ τι να κρύβεται πίσω από τις λέξεις, ιδίως όταν οι συγγραφείς τους είναι  άνθρωποι του γραπτού λόγου που  παρακολουθώ χρόνια, οι οποίοι με έχουν συνηθίσει σε μια άλλη θεματολογία. Τέτοια είναι η περίπτωση της Κατερίνας Σχινά,   έγκριτης κριτικού λογοτεχνίας και εξαιρετικής μεταφράστριας. Με εύλογη, λοιπόν, απορία ξεκίνησα την ανάγνωση του βιβλίου της  «Η Καλή και η Ανάποδη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη, αδυνατώντας να φανταστώ πώς θα μπορούσε ένα βιβλίο για το πλέξιμο να ενδιαφέρει εμένα, που ουδέποτε έπιασα βελόνες πλεξίματος και έχω να κεντήσω από τότε που τελείωσα το δημοτικό.

     Προτού καν ολοκληρώσω την ανάγνωση των πρώτων σελίδων, το βιβλίο με είχε συνεπάρει με την αθόρυβη δύναμή του, την αμεσότητα, τη ζωντάνια, το πρωτότυπο κοινωνικοπολιτικό σχόλιο. Η Σχινά αποδείχτηκε επιδέξια «πλέκτρια» ιδεών και συναισθημάτων, εναλλάσσοντας τη δροσιά του παιδικού βιώματος και της νεανικής εμπειρίας με στοχαστικές αναλύσεις, την ειλικρίνεια του προσωπικού συναισθήματος με την εγκυρότητα της έρευνας. Το εργόχειρο –έργο χειρός, έργο σώματος – δεν παρουσιάζεται απλώς ως ένας τρόπος για να περάσει κανείς την ώρα του, αλλά για να περάσει τη ζωή του, έτσι ώστε να την αντιληφθεί, να την διανύσει συνειδητά, να την απολαύσει, να μην την εκχωρήσει εύκολα. Μιλώντας για την πορεία του πλεξίματος στο χρόνο, την παρουσία του στην τέχνη, την επιστήμη, την πολιτική, μιλάει στην ουσία για την εξερεύνηση του εαυτού, την υπεράσπιση της μοναδικότητας, την ήπια αντίδραση στην εξαναγκαστική «πρόοδο», τυποποίηση, μαζικοποίηση.

     Είναι ένα κείμενο γεμάτο ήρεμη λατρεία για τη ζωή, γεμάτο ειρήνη και ανθρωπισμό, εύθυμη αλλά και φιλοσοφημένη διάθεση. Σε αυτήν την γαλήνια ατμόσφαιρα εμ-πλέκει τον αναγνώστη, καταρρίπτοντας με βελούδινο τρόπο καθιερωμένα πρότυπα, κοινωνικές επιταγές, ηθικές υποχρεώσεις. Ευφυέστατη αλλά στοργική και για τούτο αφοπλιστική, παρουσιάζει μια από τις πιο πρωτότυπες μορφές της αντίδρασης, τη μη-βίαιη αλλά καθόλα σωματική και καθόλα διανοητική, πλέξη. Ένα ενδιαφέρον μανιφέστο για το μέτρο, που θα πρέπει να εκπορεύεται από την ανθρώπινη δυνατότητα και ανάγκη, αντίθετο στην υπερβολή της αγχώδους επίδοσης, της νευρωτικής ακρότητας, του μίσους.

     Η Κατερίνα Σχινά μας δείχνει διακριτικά την έξοδο από τους κατασκευασμένους εφιάλτες, προτάσσοντας τη γαλήνη του προσωπικού, ιδιόχειρου, φιλοσοφημένου πλεκτού σε έναν κόσμο αναστατωμένο, σε μια χώρα αλαφιασμένη, σε έναν λαό που βράχνιασε να ουρλιάζει και να τρομοκρατείται από το ίδιο του το ουρλιαχτό.  

Το κείμενο δημοσιεύτηκε το Νοέμβριο του 2014