Παλιρροια των αισθησεων

Σε  μια πρόσφατη συνέντευξη της   στο Θεοδόση Μίχο, στην Popaganda ,  η Άντζελα Δημητρακάκη μιλούσε για «βιβλία που διαβάζονται αγκαλιά στο κρεβάτι», μια έκφραση που μου άρεσε πολύ∙  έτσι ακριβώς διαβάζω τα βιβλία που με γαληνεύουν. Μπορώ να σας βεβαιώσω λοιπόν ότι το Αερόπλαστ δεν είναι ένα από αυτά, δεν είναι ένα βιβλίο για να χαλαρώσεις και να ονειρευτείς, είναι ένα βιβλίο που το διαβάζεις καθιστός και με προσήλωση, γιατί σε υποχρεώνει να σκεφτείς και σε προκαλεί να εξερευνήσεις την κάθε φράση. Όχι να την αναλύσεις λογικά για να ικανοποιήσεις μια διανοητική σου ανάγκη, αλλά να την εξερευνήσεις , με το πάθος και την περιέργεια του εξερευνητή νέας γης. Αν θέλετε τη γνώμη μου λοιπόν, είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται ιδανικά στο τρένο. Αυτήν η τρομερή ανάγκη μου γεννήθηκε από τις πρώτες στιγμές της ανάγνωσης, να μπορούσα να το απολαύσω μέσα σε ένα τρένο που διασχίζει την Ευρώπη.

Οσο βαθύτερα με αγγίζει η ποίηση, τόσο δυσκολεύομαι να μιλήσω γι’ αυτήν, γιατί  αρνούμαι να ορίσω –δηλαδή να παγιώσω και να περιορίσω- ένα αίσθημα που εξακολουθεί να μεταλλάσσεται μέσα μου, αλλάζοντας μορφές και μεγέθη. Μήπως αυτό ακριβώς είναι η καλή ποίηση; Πάντως, απ’ όλους τους ορισμούς της ποίησης, εκείνος που με εκφράζει περισσότερο είναι του Carl Sandburg : ποίηση είναι το άνοιγμα και κλείσιμο μιας πόρτας, αφήνοντας εκείνους που κοιτούν μεσα να μαντέψουν τι πρόλαβαν να δουν στο ενδιάμεσο.  

Τι προκαλεί την αναγνωστική απόλαυση, τη συγκίνηση, την ταύτιση του αναγνώστη, την επιθυμία για περισσότερο, ποιο είναι το μυστικό του επιτυχημένου μυθιστορήματος; Ειλικρινά δεν γνωρίζω, αλλά φαίνεται να το γνωρίζει πολύ καλά η συγγραφέας Ιωάννα Μπουραζοπούλου, η οποία μας χάρισε ένα ακόμη πρωτότυπο, στοχαστικό και κυρίως απολαυστικό μυθιστόρημα, που παγιδεύεσαι στις σελίδες του και δεν θέλεις να τελειώσει. «Η Κοιλάδα της Λάσπης», το πρώτο μέρος της τριλογίας «Ο δράκος της Πρέσπας», έχει τη μαγεία του παραμυθιού, την ένταση της περιπέτειας, το μυστήριο του νουάρ και ταυτόχρονα τη γοητεία  ενός ευφάνταστου και ελαφρώς ειρωνικού φιλοσοφικού και πολιτικού συλλογισμού, που (παραδόξως) ενισχύει την αληθοφάνεια, κάνει τους χαρακτήρες να μοιάζουν ακόμη πιο φυσικοί  και αναγνωρίσιμοι και το κοινωνικό σχόλιο ακόμη πιο αιχμηρό και επίκαιρο.  

Αγαπώ τις εκπλήξεις, τους τίτλους που με παραξενεύουν και με υποχρεώνουν να αναρωτηθώ τι να κρύβεται πίσω από τις λέξεις, ιδίως όταν οι συγγραφείς τους είναι  άνθρωποι του γραπτού λόγου που  παρακολουθώ χρόνια, οι οποίοι με έχουν συνηθίσει σε μια άλλη θεματολογία. Τέτοια είναι η περίπτωση της Κατερίνας Σχινά,   έγκριτης κριτικού λογοτεχνίας και εξαιρετικής μεταφράστριας. Με εύλογη, λοιπόν, απορία ξεκίνησα την ανάγνωση του βιβλίου της  «Η Καλή και η Ανάποδη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη, αδυνατώντας να φανταστώ πώς θα μπορούσε ένα βιβλίο για το πλέξιμο να ενδιαφέρει εμένα, που ουδέποτε έπιασα βελόνες πλεξίματος και έχω να κεντήσω από τότε που τελείωσα το δημοτικό.      Προτού καν ολοκληρώσω την ανάγνωση των πρώτων σελίδων, το βιβλίο με είχε συνεπάρει με την αθόρυβη δύναμή του, την αμεσότητα, τη ζωντάνια, το πρωτότυπο κοινωνικοπολιτικό σχόλιο. Η Σχινά αποδείχτηκε επιδέξια «πλέκτρια» ιδεών και συναισθημάτων, εναλλάσσοντα...

     Καλοκαιρινό Σαββατόβραδο στην Κινέτα, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, σε μια παλιά οικογενειακή έπαυλη, που θυμίζει εκείνες των αστυνομικών μυθιστορημάτων… Είχα μόλις ολοκληρώσει την ανάγνωση του συλλογικού έργου «Η επιστροφή του αστυνόμου Μπέκα» – από τις πιο ατμοσφαιρικές προτάσεις των εκδόσεων Καστανιώτη, τόσο ως περιεχόμενο όσο και ως αισθητική – και ταξίδευα με τη φαντασία μου στην Αθήνα του Γιάννη Μαρή, στην καθημερινότητα του ’50 και του ’60 που οι δεκαπέντε   συγγραφείς του βιβλίου ζωντάνεψαν επιδέξια στα διηγήματά τους, όταν μια γνώριμη φιγούρα ξεπρόβαλλε από τις σκιές του κήπου και κάθισε απέναντί μου.     – Δημοσιογράφος Μακρής, μου συστήθηκε αγγίζοντας το γείσο της ρεπούμπλικας.     Δεν ήμουν προετοιμασμένη για μια τέτοια συνάντηση. Τον ρώτησα αν ήθελε να του προσφέρω κάτι.           – Έχω ό,τι χρειάζομαι, απάντησε εκείνος κι έδειξε με νόημα το βιβλίο που κρατούσα στ...

Το καλοκαίρι ήρθε τρέχοντας φέτος, κλώτσησε τα χαλιά τρομάζοντας τους γάτους μου, άνοιξε τα παράθυρα και φώναξε «φύγαμε θάλασσα!» Εντελώς εσωτερικού χώρου, εντελώς χειμερινή και εντελώς απροετοίμαστη βρέθηκα ξαπλωμένη στην ακροθαλασσιά, εξοπλισμένη μόνο με τα απολύτως απαραίτητα : τρία βιβλία. Τρία βιβλία που αποδείχτηκαν η καλύτερη γέφυρα από την παγωνιά του χειμώνα (κι αν ήταν πολικός φέτος, από κάθε άποψη) στ o χουζούρεμα του καλοκαιριού (επιτρέπεται η λέξη «χουζούρεμα» ή απαγορεύτηκε μετά το δεύτερο μνημόνιο;)  Τα συνιστώ λοιπόν σε όσους θέλουν να χουζουρέψουν παρανόμως στη βρεγμένη άμμο και στις ξαπλώστρες της παραλίας, με ένα βιβλίο που θα τους συγκινήσει χωρίς να τους καταθλίψει και θα τους ψυχαγωγήσει χωρίς να υποτιμήσει τη νοημοσύνη τους, τρυφερό, δροσερό κι ευκολοδιάβαστο.    «Για μια χούφτα βινύλια» , της Χίλντας Παπαδημητρίου, εκδόσεις Μεταίχμιο. Αρτιότατο, καλογραμμένο και πρωτότυπο αστυνομικό μυθιστόρημα, από τα πιο ενδιαφέροντα της σύγχρονη...